“Είμαι ένας κακός άνθρωπος. Ένας άχαρος άνθρωπος” Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι από το “Υπόγειο”

“Είμαι ένας άρρωστος άνθρωπος… είμαι ένας κακός άνθρωπος. Ένας άχαρος άνθρωπος. Νομίζω ότι μου πονάει το συκώτι. Όμως δεν καταλαβαίνω τίποτα από την αρρώστια μου, κι αληθινά δεν ξέρω τί μου πονάει. Δεν κάνω καμιά θεραπεία και ποτέ δεν έκανα, αν και εκτιμώ την ιατρική και τους ιατρούς. Είμαι επίσης προληπτικός μέχρι υπερβολής, αλλά τόσο όσο να εκτιμώ την ιατρική. (Είμαι αρκετά μορφωμένος ώστε  να μην είμαι προληπτικός, αλλά είμαι προληπτικός) Όχι, από κακία δε θέλω να θεραπευθώ. Να, ασφαλώς εσείς δεν το καταλαβαίνετε αυτό. Εγώ όμως το καταλαβαίνω. Εγώ, εννοείται πως δε δύναμαι να σας εξηγήσω ποιον θα μπορούσα να βλάψω σ’ αυτήν την περίπτωση με την κακία μου. Γνωρίζω άριστα πως ούτε και τους ιατρούς θα ζημίωνα, μην πηγαίνοντας σε αυτούς για θεραπεία· γνωρίζω καλύτερα από τον καθένα πως με όλα αυτά βλάπτω αποκλειστικά τον εαυτό μου και κανέναν άλλο. Όμως, αν δε θεραπεύομαι, το κάνω από κακία. Πονάει το συκώτι μου, ε, άσ’ το να πονάει ακόμη περισσότερο.

Έτσι ζω πολύ καιρό τώρα,είκοσι χρόνια περίπου. Άλλοτε εργαζόμουν, τώρα όχι. Ήμουν ένας κακός υπάλληλος. Ήμουν αγενής κι έβρισκα ευχαρίστηση σ’ αυτό. Αφού δε δεχόμουν δωροδοκίες, έπρεπε να ανταμείβομαι τουλάχιστον μ’ αυτό. (Κακό ευφυολόγημα αλλά δε θα το διαγράψω. Το έγραψα νομίζοντας πως θα βγει κάτι πολύ εύστροφο· τώρα όμως που είδα και μόνος μου πως ήθελα αισχρά να παινευτώ, σκοπίμως δε θα το διαγράψω) Όταν τύχαινε να πλησιάζουν στο γραφείο μου άνθρωποι για να ζητήσουν πληροφορίες, εγώ τους έτριζα τα δόντια μου και κι αισθανόμουν μεγάλη ηδονή, όταν κατάφερνα να δυσαρεστήσω κάποιον. Τα κατάφερνα σχεδόν πάντα. Τις πιο πολλές φορές επρόκειτο για ανθρώπους άτολμους· ως γνωστό για αιτούντες. Όμως από τους αυθάδεις δεν μπορούσα να ανεχθώ έναν αξιωματικό. Αυτός δεν ήθελε να συμμορφωθεί με κανέναν τρόπο και βροντούσε αντιπαθητικά το σπαθί του. Ενάμιση χρόνο είχαμε πόλεμο για αυτό το σπαθί. Τελικώς τον νίκησα. Σταμάτησε να το βροντά. Αυτό συνέβη όταν ήμουν ακόμη νέος. Γνωρίζετε άραγε, κύριοι, ποιό ήταν το κυριότερο σημείο της κακίας μου; Ναι, αυτό ακριβώς ήταν το όλο θέμα· κι ό, τι αποτελούσε τη μεγαλύτερη ποταπότητα ήταν το γεγονός πως κάθε στιγμή συναισθανόμουν με απέχθεια -ακόμη και στον πιο μεγάλο μου θυμό- πως όχι μόνο δεν ήμουν κακός αλλά ούτε καν εξοργισμένος, και πως το μόνο που έκανα ήταν να τρομάζω άδικα τα σπουργίτια και να διασκεδάζω. Βγάζω αφρούς από το στόμα, αλλά φέρτε μου ένα κουκλάκι, δώστε μου τσαγάκι με ζαχαρίτσα κι εγώ, μάλλον, θα ηρεμήσω. Θα συγκινηθεί η ψυχή μου, μολονότι αργότερα θα τρίζω τα δόντια στον εαυτό μου, και θα υποφέρω για μερικούς μήνες από αϋπνία εξαιτίας της ντροπής μου. Τέτοια είναι η συνήθειά μου”.

Απόσπασμα από το βιβλίο “Σημειώσεις από το υπόγειο” του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι. (Εκδόσεις Αρμός – μετάφραση Ελένη Λαδιά) Η αρχή του βιβλίου, το οποίο προτείνεται ανεπιφύλακτα για θερμή σκέψη και αυτοκριτική.