Το σπουδαίο ιρλανδικό έργο του 1914 που είναι επηρεασμένο από τον Όμηρο

Ο Τζέιμς Τζόις, ένας από τους σπουδαιότερους λογοτέχνες της Ιρλανδίας, γεννήθηκε σαν σήμερα, 2 Φεβρουαρίου 1882 κι έζησε ως τις 13 Ιανουαρίου 1941. Το έργο του ο Οδυσσέας θεωρείται ως ένα από τα πιο σπουδαία έργα του μοντερνισμού στη λογοτεχνία. Ίσως και πρωτοπόρο.

Στο έργο περιγράφονται οι εμπειρίες του ήρωα, Λέοπολντ Μπλουμ σε μια μέρα της καθημερινότητάς του, της δικής του και της οικογένειάς του. Το πρωτότυπο όνομα του έργου Ulysses είναι εμπνευσμένο από τα ονόματα Όμηρος και Οδυσσέας. Παρομοιάζεται λοιπόν ο Μπλουμ με τον Οδυσσέα, η σύζυγός του με την Πηνελόπη και ο γιος τους με τον Τηλέμαχο. Ο Τζόις γνώρισε την Οδύσσεια όταν ήταν ακόμα παιδί σε ένα βιβλίο με την ιστορία διασκευασμένη για παιδιά. Έπειτα, στο σχολείο έγραψε για τον αγαπημένο του ήρωα.

Το έργο αποτελείται από 18 επεισόδια και κάθε επεισόδιο έχει τίτλο τα ονόματα χαρακτήρων ή τοποθεσιών από την Οδύσσεια του Ομήρου. Η ιστορία ξεκινάει από το πρωί στις 8,00 με το ξύπνημα του ήρωα και τελειώνει αργά το βράδυ πριν τον ύπνο του. Ο Τζόις στο έργο αυτό που έχει εντάξει τον μοντερνισμό κάνει αναφορά σε θέματα κοινωνικοπολιτικά που λάμβαναν χώρα στην Ιρλανδία των αρχών του 20ού αιώνα. Ακόμα, φανερή είναι η επιρροή και άλλων έργων αιώνων της αγγλικής λογοτεχνίας.

Το έργο με πρώτη χρονολογία δημιουργίας το 1914 είχε ποικίλες κριτικές. Ο ίδιος ο συγγραφέας έχει πει ότι:

«έχω βάλει τόσα πολλά αινίγματα και γρίφους που θα κρατήσουν τους μελετητές απασχολημένους για αιώνες να επιχειρηματολογούν για το τι εννοούσα»

Αλλά ο T.S. Eliot επίσης είπε:

«Η επόμενη γενεά θα είναι υπεύθυνη για τη δική της ψυχή, ένας ιδιοφυής άνθρωπος είναι υπεύθυνος προς τους ομότιμούς του, όχι προς ένα δωμάτιο γεμάτο αμόρφωτους και απείθαρχους λειροφόρους.”

Ο Οδυσσέας αρχικά κατηγορήθηκε για αισχρότητα και χυδαιότητα. Στην Αγγλία και την Αμερική τα χρόνια της έκδοσής του ήταν απαγορευμένο για ένα διάστημα και στην Ιρλανδία δεν ήταν διαθέσιμο καν! Σήμερα όμως θεωρείται ένα αριστούργημα και η Ιρλανδία τιμά τον Τζόις σαν έναν από τους σπουδαιότερους συγγραφείς της.

Παρίσι. Πλακέτα που βρίσκεται στο σπίτι όπου η Σύλβια Μπητς δημοσίευσε τον Οδυσσέα το 1922

“Oι προσωπικότητες του Οδυσσέα είναι όχι φανταστικοί, αλλά αυτοί οι άνθρωποι είναι όπως πρέπει να είναι, ενεργούν, βλέπουν, σύμφωνα με κάποιο lex eterna μια αναπόφευκτη κατάσταση της ίδιας τους της ύπαρξης. Μέσα από αυτούς τους χαρακτήρες ο Τζόις επιτυγχάνει μια συνεκτική και αναπόσπαστη ερμηνεία της ζωής”   Γκίλμπερτ Στιούαρτ