Ο άγγελος του Bunuel
Ταινία: Ο Εξολοθρευτής Άγγελος (El ángel exterminador)
Σκηνοθέτης: Luis Bunuel
Οι καλεσμένοι αριστοκράτες ενός εύπορου οικοδεσπότη, βρίσκουν τους εαυτούς τους ανήμπορους να φύγουν από το σπίτι. Έτσι μία φαινομενικά ευχάριστη βραδιά, γίνεται συνεχόμενο μαρτύριο μερικά μέτρα από την έξοδο, παίρνοντας εξαιρετικά μεγάλη διάσταση μέσα σε -ουσιαστικά- ένα δωμάτιο.
Ο Bunuel μεταμορφώνεται εδώ σε μαέστρο του σκηνοθετικού υπερρεαλισμού και διδάσκει ονειρικά πόσα βήματα χρειάζεται να βαδίσει ένας άνθρωπος, για να βγει από το κοινωνικό του καβούκι, δείχνοντας από τι αποτελείται πραγματικά. Πως τα προσωπεία σπάνε, μπροστά στον τρόμο του αβέβαιου. Πως ο εγωισμός υπερτερεί όταν τον πρώτο λόγο έχουν οι βασικές ανάγκες. Πως ένα σύνολο ανθρώπων που συνυπάρχουν συνδεδεμένοι σε μία εικονική ισορροπία, παραπατάνε και συγκρούονται όταν βλέπουν πως αυτή η ισορροπία δεν υπήρξε ποτέ αληθινά.
Η εικόνα παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο, συνοδευόμενη από κρίσιμες λεπτομέρειες. Το παρουσιαστικό των χαρακτήρων τροποποιείται, μαρτυρώντας την αποδόμηση του κάθε προσώπου ξεχωριστά. Σακάκια αφαιρούνται μεταξύ πικρόχολων σχολίων, πόδια κότας χρησιμοποιούνται για βουντού, χτένες επιβάλλουν τρόπους συμπεριφοράς και τα ζώα δείχνουν εντέλει τον δρόμο για την ελευθερία, που κανείς δεν θα καταλάβει αν δεν επαναστατήσει εντέλει ο ίδιος.
Ερωτήσεις για το χαβιάρι καταντούν γελοίες μπροστά στην θέα ενός σπασμένου σωλήνα, ο θάνατος μοιάζει λυτρωτικός μπροστά στην ιδέα μιας αιώνιας προσμονής. Όταν όμως η λύση του γόρδιου δεσμού φαίνεται εντέλει τόσο αποτελεσμάτική, όσο και απλή, δεν νοιάζει κανένα. Γιατί; Γιατί δεν αφορά κανένα πια ο γρίφος.
Θρησκεία, ταξικές διαφορές, ηθικές αξίες και διλήμματα ανακατεύονται μέρες μέσα σε ένα δωμάτιο, για να δώσουν ένα μείγμα ανθρώπινο, αλλά τόσο άγνωστο συνάμα. Και στην τελική αυτό είναι που τρομάζει. Το άγνωστο. Ή καλύτερα αυτό που επιλέγει κανείς να θεωρεί άγνωστο.
Ο Bunuel το γνωρίζει πολύ καλά, το αποδίδει εξαιρετικά δίνοντας μια παράσταση ‘δωματίου’, σε όποιον θέλει να αφουγκραστεί τι εστί ανθρώπινο ον μέσα από τον δικό του χώρο σκέψεων.
Η προοικονομία και εδώ έχει μεγάλη βαρύτητα. Το σκηνικό ετοιμάζεται από την αρχή, με το υπηρετικό προσωπικό να θέλει να αποχωρήσει άρον άρον από το σπίτι, λες και γνωρίζει τι θα επακολουθήσει. Δύο σκηνές επαναλαμβάνονται δίνοντας το δικό τους χρωματισμό στην συνολική εικόνα της ταινίας.
Το σουρεαλιστικό στοιχείο δεσπόζει, ρίχνοντας πινελιές τρόμου που και που με τη μορφή ενός αδέσποτου χεριού ή με την θέα μιας τσάντας γεμάτης πούπουλα. Πρόβατα και αρκούδες τριγυρίζουν στο σπίτι, δείχνοντας ανώτερα όλων. Σχεδόν βλέπεις τον σκηνοθέτη να γελάει διασκεδάζοντας, καθώς παρατηρεί τους ήρωές του να απογυμνώνουν τις φοβίες τους μπροστά στους υπόλοιπους. Και τι είναι πιο απελευθερωτικό από την εμφάνιση του πραγματικού εαυτού… αλλά και πιο απειλητικό συνάμα.
Αυτή η ταινία προτείνεται ιδιαίτερα σε όλους τους κλειστοφοβικούς, σε εκείνους που θεωρούν ότι η ισορροπία βρίσκεται σε κάτι απτό ή/και υλικό και σε όσους προσπαθούν να διαχωρίσουν πρόσωπα από προσωπεία.
