Ο πίνακας “Κραυγή” και λίγο από την ιστορία του.

Η “κραυγή” είναι ένας πίνακας, μια λιθογραφία του 1895. Δημιουργός της ο Ολλανδός ζωγράφος Έντβαρντ Μούνχ (1863-1944).

Από το βιβλίο  “Το χρονικό της τέχνης” του Σερ Έρνστ Γκόμπριχ, λαμβάνουμε ενδιαφέρουσες πληροφορίες για το τί απεικονίζει ακριβώς, όπως και τις πρώτες αντιδράσεις μετά τη δημιουργία του. Μας λέει για τον εν λόγω πίνακα:

“Στόχος του είναι να εκφράσει πως μια ξαφνική συγκίνηση μεταβάλλει όλες τις εντυπώσεις της αίσθησης. Όλες οι γραμμές μοιάζουν να οδηγούν προς τη μοναδική οπτική εστία της λιθογραφίας – το κεφάλι που φωνάζει. Όλο το τοπίο μοιάζει να συμμερίζεται την αγωνία και τη συγκίνηση αυτής της κραυγής. Το πρόσωπο που φωνάζει είναι πράγματι παραμορφωμένο, όπως το πρόσωπο μιας γελοιογραφίας. Τα γουρλωμένα μάτια και τα σκαμμένα μάγουλα θυμίζουν το πρόσωπο του θανάτου. Το πιο τρομαχτικό είναι ότι ποτέ δε θα μάθουμε τι σημαίνει η κραυγή.

Εκείνο που ενόχλησε το κοινό σχετικά με την εξπρεσιονιστική τέχνη ήταν, ίσως όχι τόσο το γεγονός πως παραμορφωνόταν η φύση, όσο ότι το αποτέλεσμα απομάκρυνε από την ομορφιά. Το ότι ο γελοιογράφος μπορούσε να καταδείξει την ασκήμια του ανθρώπου, ήταν αποδεκτό. Αυτή στο κάτω κάτω, ήταν η δουλειά του. Αλλά δεν μπορούσαν να δεχτούν το γεγονός ότι οι άνθρωποι που θεωρούσαν τους εαυτούς τους σοβαρούς καλλιτέχνες ξεχνούσαν πως, αν ήθελαν οπωσδήποτε να αλλάξουν την όψη των πραγμάτων, θα έπρεπε να τα εξιδανικεύουν και όχι να τ’ ασχημίζουν. Ο Μούνχ όμως θα μπορούσε να υποστηρίξει πως μια κραυγή αγωνίας δεν είναι όμορφη και πως είναι ανειλικρίνεια να βλέπει κανένας μόνο την ευχάριστη όψη της ζωής. Γιατί οι εξπρεσιονιστές αισθάνονταν τόσο έντονα τον ανθρώπινο πόνο, τη φτώχεια , τη βία και το πάθος, ώστε είχαν την τάση να πιστεύουν πως η προσήλωση στην αρμονία και την ομορφιά στην τέχνη πήγαζε μόνο από την άρνηση να είναι κανείς τίμιος.”

-“Το χρονικό της τέχνης” του Σερ Έρνστ Γκόμπριχ, Εκδόσεις Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τρπέζης και μετάφραση Λίνας Κασδαγλή.