Ο διάσημος ζωγράφος που υποτιμήθηκε αρχικά γιατί εστίαζε στο φως

Υπήρξε ο μεγαλύτερος και ο πιο πιστός εκπρόσωπος του Ιμπρεσιονισμού. Στη διάρκεια της μακρόχρονης ζωής του αφοσιώθηκε στις αρχές αυτού του κινήματος, που αντλούσε τα θέματα του από τη σύγχρονη ζωή, στην περίπτωση του Κλωντ Μονέ, ήταν κυρίως τοπία, και ζωγράφιζε μόνο στην ύπαιθρο. Στους πίνακές του Γεύμα στη Χλόη (1866) και Οι Παπαρούνες (1873) εμπνεύστηκε από την σύζυγό του Καμίγ Μοράντ.

Η ακαθόριστη πανοραμική άποψη της Χάβρης στο έργο του Εντύπωση, ήλιος που ανατέλλει (1872) προκάλεσε την αντίδραση των κριτικών και ενέπνευσε τον όρο “ιμπρεσιονισμός” εκείνη την πρώτη φορά με υποτιμητικό τρόπο.

Ο πίνακάς του που απεικονίζει τον Σταθμό του τρένου Σαίν Λαζάρ στο Παρίσι, θεωρήθηκε από τους κριτικούς καθαρή αναίδεια. Εδώ έχουμε μια αληθινή εντύπωση από την καθημερινή ζωή. Τον Μονέ δεν τον ενδιέφερε ο σιδηροδρομικός σταθμός σαν ένας τόπος όπου οι άνθρωποι συναντιούνται ή αποχαιρετιούνται, τον γοήτευε το θέαμα του φωτός όπως χανόταν από τη γυάλινη σκεπή κι έπεφτε πάνω στα σύννεφα του ατμού, καθώς και τα σχήματα των ατμομηχανών και των βαγονιών όπως έβγαιναν μέσα από την ομίχλη. Δεν υπάρχει, ωστόσο, τίποτε τυχαίο σε αυτή την προσωπική μαρτυρία του ζωγράφου. Ο Μονέ ζύγιαζε τους τόνους και τα χρώματα του τόσο προσεχτικά όσο οποιοσδήποτε ζωγράφος τοπίων στο παρελθόν.

Αντιλαμβάνεται τον ήλιο πριν από όλους τους άλλους, ακόμη και πριν ανατείλει, ακόμη κι όταν ο ουρανός είναι σκεπασμένος με σύννεφα ή πέρα από την καμπύλη της γήινης σφαίρας, ο ήλιος κατακλύζει το σύμπαν με μια κονιώδη βροχή ακτίνων που τη βλέπει μόνο το δικό του μάτι. Ο πέπλος φωτός που σκορπίζει ο ήλιος πάνω από τον κόσμο είναι γι’ αυτόν ένα αρίφνητο πλήθος στο οποίο περιπλανιούνται και διασταυρώνονται εκατό χιλιάδες έγχρωμα άτομα ύλης που οι άλλοι άνθρωποι τα βλέπουν σαν ένα σύνολο (…) Ιδού εκατό εικόνες του ίδιου νερού, εκατό εικόνες των ίδιων δέντρων και είναι όπως το γέλιο, το χαμόγελο και το βάσανο και η ελπίδα και η ανησυχία και ο τρόμος πάνω στο ίδιο ανθρώπινο πρόσωπο, ανάλογα με το αν βασιλεύει εκεί η πάμφωτη μέρα ή η μεγάλη σκιά ή όλες οι ενδιάμεσες βαθμίδες ανάμεσα στην πάμφωτη μέρα και τη μεγάλη σκιά.

Πηγές: Art Gallery-De Agostini Hellas / Ιστορία της Τέχνης-Ελι Φωρ-Εκδόσεις Εξάντας / Το Χρονικά της Τέχνης. E.H.Gombrich-Εκδόσεις ΜΙΕΤ.