Τουλούζ Λωτρέκ. “Χρωματίζοντας το σκοτάδι”

 

“Όμως,  τίποτα δεν είναι όμορφο επειδή είναι καινούριο. Στην εποχή μας, υπάρχουν πολλοί καλλιτέχνες που κυνηγούν την καινοτομία, που αναζητούν την καταξίωση και τον λόγο της ύπαρξης τους στην καινοτομία. Κάνουν λάθος όμως. Η καινοτομία δεν είναι σχεδόν ποτέ αυταξία.  Αυτό που πάντοτε έχει σημασία είναι η  διείσδυση στην καρδιά κάθε πράγματος.  Αυτός  είναι  ο  μόνος  τρόπος   που  κάνει τον  ζωγράφο   να  το αποδώσει   καλύτερα”.

   Toulouse Lautrec (1864-1901)

 

Ο Ανρί Μαρί Ρέϊμοντ Ντε Τουλούζ-Λωτρέκ Μονφά, γεννήθηκε στις 24 Νομβρίου του 1984 και απεβίωσε στα 37 του χρόνια, στις 9 Σεπτεμβρίου του 1901. Γεννήθηκε στο Αλμπί, μια μεσαιωνική πόλη 80 χλμ από την Τουλούζη της Νότιας Γαλλίας. Ο πατέρας του ήταν ο κόμης Αλφόνς ντε Τουλούζ Λωτρέκ Μονφά και η μητέρα του η κόμισσα Αντέλ Ταπιέ ντε Σελευραν, γόνοι μεγάλης αριστοκρατικής οικογενείας. Οι γονείς του ήταν πρώτα ξαδέρφια και ο γάμος τους έγινε προκειμένου να διατηρηθεί η περιουσία της οικογένειας μεταξύ των μελών της, κάτι που εκείνη την περίοδο ήταν σύνηθες. Το γεγονός αυτό ωστόσο οδηγούσε σε γενετικές ανωμαλίες, όπως και στην περίπτωση του Λωτρέκ, του οποίου τα πόδια σταμάτησαν να αναπτύσσονται φυσιολογικά. Η οικογένεια είχε κάνει πολλές προσπάθειες για θεραπεία μα ήταν ανέφικτο, μάλιστα ο Τουλόυζ Λωτρέκ σε ηλικία 13 ετών έπεσε από μια καρέκλα και τραυμάτισε το αριστερό του πόδι, ενώ ένα χρόνο μετά γλίστρησε και χτύπησε και το δεξι. Αυτό ήταν μοιραίο και ο νεαρός Ανρί δεν ξεπέρασε ποτε τα 1,51 μέτρα με αποτέλεσμα να μείνει νάνος με δυσμορφία στα πόδια.

Η μητερα Του Τουλούζ Λωτρέκ από τον ίδιο
Η μητερα Του Τουλούζ Λωτρέκ από τον ίδιο

Αναγκαστικά ο Τουλούζ Λωτρέκ περιορίστηκε από μικρός σε πολλούς τομείς, μιας και όσα ονειρευόταν να κάνει του ήταν αδύνατα. Ο πατέρας του φανερά απογοητευμένος από την κατάσταση απομακρύνθηκε, ενώ η μητέρα του έγινε υπερπροστατευτική σφίγκοντας το κλοιό γύρω από το παιδί της. Εδώ να αναφέρω πως το ζευγάρι είχε κάνει ακόμη έναν απόγονο, που σε ένα χρόνο πέθανε μιας και υπήρχε πάλι πρόβλημα εκ γενετης.

Η ζωγραφική λοιπόν ήταν διέξοδος από νωρίς. Πρώτος του δάσκαλος ήταν ο Ρενέ Πρενεσετώ ο οποίος ήταν κωφάλαλος και τον πήρε μαζί του στο Παρίσι. Αργότερα το 1882 σε ηλικία 17 ετών, πηγαίνει στο εργαστήρι του Λεόν Μπονά, ενός αυστηρού καλλιτέχνη πορταίτων και εκεί αντιμετωπίζεται με απαξίωση, καθώς ο Μπονά θεωρεί τα έργα του “παιδαριώδη”. Ο Τουλούζ Λωτρέκ όμως παραμένει εκεί και αποδέχεται σκληρές κριρικές προσπαθώντας να γίνει καλύτερος. Το εργαστήρι του Μπονά μετά από λίγο έκλεισε και έτσι ο νεαρός ζωγράφος πήγε στο ατελιέ του ζωγράφου Φερνάν Κορμόν, ο οποίος τον αντιμετώπισε πολύ καλύτερα, ενθάρρυνε τη δουλειά του και τον μύησε σε τεχνικές τύπου βιτρό και ιαπωνικής κουλτούρας, που τότε ήταν στη μόδα. Η πορεία του για 4 χρόνια κοντά στον Κορμόν ήταν ανοδική και εμπνευσμένη από νέες τεχνικές της εποχής. Έργα φωτεινά και αισιόδοξα κοσμούσαν το ατελιέ στο οποίο ο Λωτρέκ γνώρισε και άλλες μεγάλες προσωπικότητες όπως ο Βαν Γκογκ που ακόμη τότε ξεκινούσε.

This slideshow requires JavaScript.

Ο Τουλόυζ Λωτρέκ όμως ένιωθε περιθωριακός, μιας και οι μόνες του επαφές ήταν αυτές του ατελιέ. Η έλλειψη επαφής του με τον κόσμο λόγω δυσμορφίας ήταν περιορισμένη και η προσωπική του ζωή δεν ανταποκρινόταν στις ανάγκες του, όσο και αν το επιθυμούσε. Μετακόμισε σε ένα διαμέρισμα στην Μονμάρτη, μία μποεμ περιοχή με καλλιτέχνες, ποιητές και άλλου “παράξενους” τύπους ώστε να μη νιώθει τόσο περιθωριακός.  Ερωτεύτηκε μια νεαρή κοπέλα που εργαζόταν σε τσίρκο, αλλά λόγω ενός ατυχήματος που είχε, έχασε τη δουλειά της και έγινε μοντέλο ζωγράφων. Στο διαμέρισμά του ο Ανρί περνούσε ώρες μαζί της, κάνοντας της και μαθήματα ζωγραφικής, όμως η σχέση τους δεν είχε καλή εξέλιξη γιατί επενέβη η μητέρα της, μια φτωχή πλύστρα και τους χώρισε. Η Βάλαντον ήταν μία γυναίκα που ζούσε με μποέμ και καλλιτεχνικό τρόπο συχνάζοντας σε ταβέρνες και σε μπαρ, έτσι την κράτησε στις ζωγραφιές του ο Τουλούζ Λωτρέκ. Η ίδια αργότερα έγινε επίσης σημαντική ζωγράφος.

This slideshow requires JavaScript.

 

Ακολουθεί η περίοδος που ο Τουλούζ Λωτρέκ θα αφήσει ιστορία. Γνωρίζει τον Αριστίντ Μπριάν, ο οποίος τον μυεί στην νύχτα της πόλης, ξεκινώντας από το μπαρ Μιρλιτόν που του ανήκε. Ο Ανρί ανάμεσα σε ποτά, πληρωμένες γυναίκες και καταχρήσεις καταγράφει στα σχέδια του την ωμή πραγματικότητα. Αγαπημένο του στέκι γίνεται ο μαύρος γάτος “le chat noir” και ανακαλύπτει τα νυχτερινά μαγαζιά ένα ένα, το σβέλτο κουνέλι “le lapin agile”, το τζιτζίκι “le cigale” και άλλα, ζωγραφίζοντας φιγούρες που συναντά και αποτυπώνοντας τη ζωή τους.

 

Το Μουλέν ρουζ ανοίγει!

Η πώτη αφίσα για το Μουλέν ρουζ
Η πώτη αφίσα για το Μουλέν ρουζ

Γίνεται ο μεγαλύτερος θαμώνας του, με ένα τραπέζι κάθε βράδυ στο όνομα του. Εκεί γνωρίζει όλες τις καλλιτέχνιδες της Γαλλίας που πέρασαν από το ξακουστό καμπαρέ εκείνη την εποχή, γίνεται φίλος τους, μιας και δε θα γινόταν κάτι άλλο, και τις αφήνει στην ιστορία μέσα από τα σχέδια του. Ο Τουλούζ Λωτρέκ έδωσε ψυχή και εικόνα στη ζωή των ανθρώπων του θεάματος! Ο πρωτοπόρος καλλιτέχνης μάλιστα θεωρείται και ο πρώτος σχεδιαστής αφίσας αφού για τις ανάγκες διαφίμησης του καμπαρέ σχεδίασε την πρώτη του, που μόστραρε σε κάθε κολώνα του Παρισιού! Ο Τουλούζ Λωτρέκ λάτρεψε τον σχεδιασμό αφισών και δούλεψε πολύ με τη μέθοδο της λιθογραφίας, αν και κατακρίθηκε από τους κριτικούς τέχνης της εποχής.

 

 

Η αποκορύφωση της δουλειάς του Τουλούζ Λωτρέ στη Μπελ επόκ! (Όμορφη εποχή)

This slideshow requires JavaScript.

 

Ο Τουλούζ Λωτρέκ δεν ήθελε να ωραιοποιεί τα πράγματα μέσα από τις ζωγραφιές του. Επιθυμία του ήταν να αποτυπώνει τις φιγούρες όπως τις έβλεπε στη φυσική τους κατάσταση και στην πραγματική ψυχολογία των μοντέλων του. Απλή, ωμή πραγματικότητα. Σύχναζε σε οίκους ανοχής και μάλιστα έμενε εκεί, μιας και έπρεπε να πληρώνει για τον έρωτα. Όμως αυτό δεν τον έκανε να νιώθει αρνητικά απέναντι σε αυτές τις γυναίκες, αντιθέτως τις έκανε να του μιλούν και να μοιράζονται μαζί του τα προβήματα της δύσκολης ζωής τους. Αυτό που τον έκανε να διαφέρει από τους άλλους ζωγράφους είναι ότι έβλεπε τα πράγματα από μέσα. Έλεγε για εκείνες: “Έχουν καλή καρδιά. Η πραγματική μόρφωση είναι θέμα καρδιάς και αυτό εμένα μου αρκει.”

This slideshow requires JavaScript.

 

Το 1896 σε ηλικία 30 ετών, Ο Τουζούζ Λωτρέκ είχε ήδη κουραστεί από την κρεπάλη της ζωής του και η υγεία του ήταν βεβαρυμένη από το αλκοόλ και τα ξενύχτια. Οι δυνάμεις του άρχισαν να τον εγκαταλείπουν όταν κόλλησε σύφιλη από τις γυναίκες που συναναστρεφόταν και δεν άργησε ο καιρός που έγινε επιθετικός και απόμακρος. Άρχισε να έχει παραισθήσεις και περιέλουσε με πετρέλαιο το ατελιέ του για να φύγουν τα μικρόβια. Το Φεβρουάριο του 1899 παθαίνει κρίση ντελίριου από αλκοόλ και καταρρέει στη μέση του δρόμου. Αμέσως τον βάζουν σε ίδρυμα αποτοξίνωσης και ο ίδιος νιώθει να αργοπεθαίνει. Μάλιστα στέλνει ένα γράμμα στον πατέρα του, που ποτέ δεν τον είχε αποδεχτεί, για βοήθεια, όμως εκείνος δεν ανταποκρίνεται. Αρχίζει να ζωγραφίζει από μνήμης εικόνες από τσιρκο, για να αποδείξει στους γιατρούς πως είναι καλά και να πάρει εξιτήριο.

Ο Τουλούζ Λωτρέκ επιστρέφει στο πατρικό του με τη μητέρα του
Ο Τουλούζ Λωτρέκ επιστρέφει στο πατρικό του με τη μητέρα του

 

Τον Μάιο του 1899 καταφέρνει να βγει και επιστρέφει στο ατελιέ του στο Παρίσι. Τακτοποιεί τους πίνακες που θέλει να κρατήσει, τους υπογράφει, αποχαιρετα γνωστους και συγγενείς και φεύγει για το πατρικό του. Το τέλος πλησίαζε και ο Τουλούζ Λωτρέκ το είχε καταλάβει. Τον Αύγουστο ξεκίνησε να παραλύει σιγά σιγά και δυσκολευόταν να αναπνεύσει. Στις 9 Σεπτεμβρίου του 1901 ο Τουλούζ Λωτρέκ “έφυγε” στην αγκαλιά της μητέρας του λέγοντας “Εσύ μητέρα.. καμία άλλη παρά μόνο εσύ..”

Ο Τουλούζ Λωτρέκ ήταν ένα πλάσμα που ήθελε αγάπη και αυτήν ζητούσε μέσα στα καταγώγια και τα καμπαρέ. Η απόρριψη που βίωσε ήταν μεγάλη όμως δεν εγκατέλειψε, συνέχισε να ψάχνει στις καρδιές των ανθρώπων αυτό που θα φώτιζε ακόμη ένα έργο του. Χρωμάτιζε τα σκοτάδια και έδινε φως στα πλάσματα του περιθωρίου. Το έργο του επηρρέασε μεγάλα ονόματα του χώρου, όπως το Βαν Γκογκ, το Σερά, τον Ρουώ

 

 

 

Κλείνοντας θα σας πω για μία γυναίκα, την επιβάτιδα της καμπίνας 54. Ο Τουλούζ Λωτρέκ την είδε κάποτε, την ερωτεύτηκε με την πρώτη ματιά, την ακολούθησε σε ένα ταξίδι με το πλοίο από Χάβρη προς Λισαβόνα. Δεν της μίλησε ποτε..

 

 

 

Η επιβάτιδα της καμπίνας 54
Η επιβάτιδα της καμπίνας 54

 

Artigo:

Μία ομάδα φίλων με αγάπη για την τέχνη με ο,τι περιλαμβάνει η λέξη,κάνει μια προσπάθεια να μοιραστεί,να δώσει και να πάρει μέσα από το Artigo. Με χαρά είμαστε εδώ να κοινοποιουμε και δικές σας δραστηριότητες σε ερασιτεχνικό τομέα μουσικής, θεάτρου,εκδηλώσεων, χώρων κλπ. Η παρέα και το ταξίδι μας ξεκινά..! Enjoy!!