Γλυκό σκοτάδι… έμπνευση αιώνια

“Ω, ανθρώπινη αγάπη! Μας δίνεις στη Γη αυτό που περιμένουμε στον Ουρανό.”

Έντγκαρ Άλαν Πόε

Ο αγαπημένος, σκοτεινός πρίγκηπας της ποίησης, Έντγκαρ Άλαν Πόε, γεννήθηκε στις 19 Ιανουαρίου του 1809. Ο τρόπος της γραφής του, άρρηκτα συνδεδεμένος με ρομαντικά μακάβρια μονοπάτια, που άνοιξαν το δρόμο σε πολλούς άλλους ποιητές και συγγραφείς. Θεωρείται ο πατέρας της αστυνομικής λογοτεχνίας και η πένα του πρωτοπόρησε τόσο στο ύφος, όσο και στο συναίσθημα των γραπτών του. Η έκφραση του Πόε είναι με ένα μοναδικό τρόπο αξεπέραστη αφού τα διηγήματα του ωθούν τον αναγνώστη σε ένα περιβάλλον μυστήριο, με ψυχολογικά αρρωστημένο υπόβαθρο, που όμως ισοσταθμίζεται με την αίσθηση της αγωνίας και του έρωτα που είναι πάντα πηγή όλων. Ο ίδιος άλλωστε ερωτεύτηκε και αγάπησε πολύ, έχασε τον έρωτα του και βυθίστηκε για πάντα στη μελαγχολία.

Ο Έντγκαρ Άλαν Πόε γεννήθηκε στη Βοστώνη το 1809 από γονείς ηθοποιούς. Πριν κλείσει τα δύο του χρόνια ο πατέρας του τον εγκατέλειψε, (μετά από πέντε μήνες πέθανε) και έμεινε με τη μητέρα του, η οποια μετά από ένα χρόνο αρρώστησε και εκείνη και τον άφησε ορφανό. Το ρόλο του πατριού ανέλαβε ο έμπορος Τζον Άλαν, από όπου πήρε και το δεύτερο όνομά του ο Πόε, παίρνοντας τον μικρό στην Αγγλία. Μεγαλώνοντας ο Πόε που ποτέ δεν τα πήγαινε καλά με τον πατριό του αναγκάστηκε να διακόψει τις σπουδές του στο πανεπιστήμιο, γιατί ο Τζον Άλαν δεν ήταν διατεθειμένος να αναλάβει τα έξοδα του νεαρού. Στα δεκαοχτώ του έφυγε από το σπίτι και κατατάχθηκε στο στρατό όπου έμεινε σχεδόν τέσσερα χρόνια. Σε εκείνο το διάστημα είχε ήδη παρουσιάσει δύο ποιητικές συλλογές και είχε αρχίσει τη λογοτεχνική του καριέρα. Για το υπόλοιπο της ζωής του εξοικονόμησε τα έξοδα του, από τη δημοσιογραφία, τις ιστορίες και τα ποιήματα που έγραφε. Σαν δημοσιογράφος ήταν πολύ εργατικός και είχε μία διαίσθηση για τις ιστορίες που εντυπωσίαζε. Ήταν ομως και πολύ εκρηκτικός και προκλητικός μετά τα μεθύσια που κατά διαστήματα έκανε, λόγω οικονομικών και συναισθηματικων προβλημάτων.

Σε ηλικία 27 ετών μετακόμισε στη θεία του, Μαρία Κλεμ που ζούσε με την δεκατριάχρονη κόρη της Βιρτζίνια. Ο Έρωτας δεν άργησε να έρθει και έτσι ο Πόε παντρεύτηκε με τη μικρή ξαδέρφη του, η οποία δήλωσε στο πιστοποιητικό του γάμου 21 ετών. Ο ποιητής συνέχισε να δουλεύει σε περιοδικά και εφημερίδες χωρίς να εγκαταλείπει την συγγραφή. Από το 1942 ξεκίνησαν τα προβλήματα υγείας της Βιρτζίνια που προσβλήθηκε από φυματίωση και η σκοτεινιά του Πόε ενισχύθηκε από το φόβο της απώλειας για άλλη μια φορά και από τις οικονομικές δυσκολίες. Το 1945 εξέδωσε το “Κοράκι” που τον κατέστησε ως μεγάλο συγγραφέα και έκανε τεράστια επιτυχία, έχοντας θετική ανταπόκριση μα και αρνητικές κριτικές. Το σίγουρο είναι πως το “Κοράκι” ήταν το έργο σταθμός στην ιστορία του 19ου αιώνα, όντας πολύ μπροστά για την εποχή του.

Ο θάνατος της Βιρτζίνια το 1847 τον ξέκοψε από την πραγματικότητα και το αλκοόλ έγινε ανάγκη και τρόπος ζωής με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Η ποίηση συνεχίστηκε και τα όνειρα του γκρεμισμένα, έψαχναν με απόγνωση διέξοδο σε σκοτεινά μονοπάτια. Στις αρχές του Οκτωβρίου του 1849 βρέθηκε περιπλανώμενος στους δρόμους της Βαλτιμόρης, δίχως να θυμάται πως έφτασε εκεί και ποιανού ήταν τα ρούχα που φορούσε. Ξεψύχισε στο νοσοκομείο που μεταφέρθηκε μετά από λίγες μέρες ψυθιρίζοντας “Κύριε βοήθησε τη φτωχή ψυχή μου” και θάφτηκε δίπλα στην αγαπημένη του Βιρτζίνια. Οι λόγοι που προκάλεσαν το θάνατο του παραμένουν μέχρι και σήμερα μυστήριο, αν και πολλοί έσπευσαν να τον κατηγορήσουν για χρήση οπίου και αλκοόλ, πιστεύω όμως πως η θλίψη που κουβαλούσε μέσα του οδήγησε με ένα λυτρωτικό τρόπο στη φυγή του. Άλλωστε για τον Πόε με ένα μαγικό τρόπο όσα ζούσε ήταν όνειρο μεσα σε όνειρο

Για πολλές δεκαετίες, το νωρίτερο από το 1930, έως και το 2008, στον τάφο του Πόε εμφανίζονταν ένας μυστηριώδης θαυμαστής κατά τις πρώτες πρωινές ώρες των γενεθλίων του Πόε, στις 19 Ιανουαρίου, ο οποίος άφηνε κόκκινα τριαντάφυλλα στον τάφο του και έκανε πρόποση με ένα μπουκάλι κονιάκ.

Ήταν μόνος.. ήταν ρομαντικός.. ήταν σκοτεινός.. ήταν μυστήριος.. ήταν ο Έντγκαρ Άλαν Πόε

Επιρροές

Η φήμη του Πόε υπήρξε αρκετά μεγάλη τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη. Αμερικανοί λογοτέχνες που εκτιμούσαν το έργο του και επηρεάστηκαν από αυτό, ήταν ο Ουώλτ Ουίτμαν, ο Χ. Φ. Λάβκραφτ, ο Γουίλιαμ Φώκνερ, καθώς και ο Χέρμαν Μέλβιλ. Αντιθέτως, ο Μαρκ Τουαίην υπήρξε αυστηρός κριτής του, όπως και ο ποιητής Τ. Σ. Έλιοτ, ο οποίος ωστόσο εκτιμούσε το κριτικό του έργο. Ιδιαίτερα σημαντική επίδραση είχε το έργο του Πόε στη γαλλική λογοτεχνία και ειδικότερα στον γαλλικό συμβολισμό. Ο Κάρολος Μπωντλαίρ μετέφρασε σχεδόν το σύνολο των πεζών του κειμένων, καθώς και αρκετά ποιήματα του. Σε επαφή με το έργο του ήρθε και ο ποιητής Στεφάν Μαλλαρμέ, ο οποίος επίσης μετέφρασε έργα του, ενώ αφιέρωσε δικά του ποιήματα στον Πόε. Επηρέασε σημαντικά και τον Ιούλιο Βερν, ο οποίος έγραψε ένα δοκίμιο για το έργο του, “Poe et ses oeuvres” (Ο Πόε και τα έργα του), ενώ το μυθιστόρημα του Η Σφίγγα των Πάγων (Le Sphinx des glaces), αποτελούσε συνέχεια της Αφήγησης του Άρθρουρ Γκόρντον Πυμ του Πόε. Ενδεικτικό της επίδρασης του Πόε στη Γαλλία, είναι επιπλέον το γεγονός πως οι ζωγράφοι Εντουάρ Μανέ και Γκυστάβ Ντορέ φιλοτέχνησαν αναπαραστάσεις έργων του. Σε μεταγενέστερη περίοδο, ο Πωλ Βαλερύ και ο Μαρσέλ Προυστ υπήρξαν επίσης θαυμαστές του. Με αφετηρία τη Γαλλία, έργα του μεταφέρθηκαν στην υπόλοιπη Ευρώπη. Στην Αγγλία, μεταξύ των λογοτεχνών που τα εκτίμησαν, υπήρξαν ο Άλγκερνον Σουίνμπουρν και ο Όσκαρ Ουάιλντ.

This slideshow requires JavaScript.


Δείτε ακόμη: Στον Έντγκαρ Άλαν Πόε