Σαν σήμερα..Γιόχαν Βολφγκανγκ Γκαίτε “Φως! περισσότερο φως..!”

“Ω χαράς τονε εκείνον που το ελπίζει 
απ’ της πλάνης την θάλασσα να βγει
κανείς χρειάζεται ότι δεν γνωρίζει
και ότι γνωρίζει δεν τον ωφελεί..

Άκου με, όποιον θεωρίες πολλές τον βασανίζουν
μοιάζει με ζώο που δαιμόνιο πονηρό
σε ένα χωράφι το γυρνάει, ξερό..
ενώ χλωρά χωράφια γύρω πρασινίζουν..”

“Faust”

Ο Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε, γεννήθηκε στις  28 Αυγούστου 1749 στη Φρανκφούρτη. Διεθνούς φήμης Γερμανός ποιητής, μυθιστοριογράφος, δραματουργός, θεωρητικός της Τέχνης και φίλος της Ελλάδας, καθώς πολλά από τα έργα του, τα αφιέρωσε στην ελληνική αρχαιότητα.

Το «Και εγώ στην Αρκαδία» του, παρερμηνεύτηκε αργότερα ως άγνοια της Ελλάδας, καθώς ποτέ δεν είχε επισκεφτεί την Αρκαδία. (Αυτό όμως δεν έχει καμία σημασία, διότι η Αρκαδία είχε εντελώς διαφορετική έννοια για τους ποιητές και καλλιτέχνες της εποχής της Αναγέννησης και του Μπαρόκ. Συμβόλιζε έναν εξιδανικευμένο τρόπο ζωής, όπου οι άνθρωποι ζουν απλά ως βοσκοί σε αρμονία με τη φύση και αφιερώνουν τον χρόνο τους στην ποίηση, τη μουσική, τον έρωτα, την ανεμελιά. Ο φανταστικός τόπος αυτός τοποθετείται στην ελληνική Αρκαδία. Η δε ανωτέρω φράση απαντάται για πρώτη φορά στα λατινικά σε έναν ζωγραφικό πίνακα).

Σε ηλικία 15 χρονών έγραψε τα πρώτα του ποιήματα, τα οποία στη συνέχεια φημολογείται πως ο ίδιος κατέστρεψε. Το 1765, ο Γκαίτε έπειτα από προτροπή του πατέρα του ταξίδεψε στη Λειψία για να σπουδάσει Νομική. Ωστόσο, η στείρα αποστήθιση απαρχαιωμένων νομικών όρων, απομάκρυνε τον Γκαίτε από τις σπουδές του. Αντιθέτως, ξεκίνησε να γράφει πιο συστηματικά ποιήματα και να διαβάζει μανιωδώς λογοτεχνικά βιβλία. Το 1772, παράτησε οριστικά μια μελλοντική σταδιοδρομία στη νομική και ασχολήθηκε με τη λογοτεχνική δημιουργία.

Στα 24 του το έργο «Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου», που κυκλοφόρησε αρχικά ανώνυμα, έκανε γνωστό τον Γκαίτε και πέρα από τα σύνορα της Γερμανίας. Πρόκειται για μια συλλογή γραμμάτων του Βέρθερου, ενός ταλαντούχου νεαρού, με φοβερές ευαισθησίες που έβαλε τέλος στη ζωή του.

 

Μια εξίσου σημαντική γνωριμία του Γκαίτε υπήρξε η στενή φιλία του με τον Φρίντριχ Σίλερ. Ο Σίλερ, από το 1796 έγραψε στον Γκαίτε, προτείνοντας του να γνωριστούν και να συζητήσουν από κοντά. Οι δύο άντρες συναντήθηκαν πρώτη φορά το 1788. Μεταξύ τους αναπτύχτηκε μια βαθύτατη φιλική σχέση, στην οποία οι δύο συγγραφείς αντάλλασσαν απόψεις και συμβουλές. Από κοινού, επίσης, το 1799 , ήταν οι υπεύθυνοι των παραστάσεων του Αυλικού Θεάτρου της Βαϊμάρης.

 

Το 1805, με τον θάνατο του Σίλερ, ο Γκαίτε βυθίστηκε σε μια περίοδο θλίψης και πλήρους εσωστρέφειας, αλλά και της  συγγραφής του “Φάουστ”, το δημιούργημα ολόκληρης της ζωής του, που ολοκληρώθηκε σε δύο τόμους, ένα χρόνο πριν το θάνατο του. Το δραματικό αυτό έργο,  αποτελεί το σήμα-κατατεθέν του Γκαίτε. Η συγγραφή του τον απασχόλησε για παραπάνω από τρεις δεκαετίες.

Ο Γκαίτε παντρεύτηκε το 1806, την Κριστιάν Βούλπιους έπειτα από 18 χρόνια σχέσης. Μαζί απέκτησαν έναν γιο και μεγάλωσαν τα παιδιά που είχε αποκτήσει ο Γκαίτε από προηγούμενες παράλληλες σχέσεις.

Αναμφίβολα, ο Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε υπήρξε σημαντικότατος κατά τον 19ο αιώνα. Η επιρροή του δεν έκανε αίσθηση μόνο στην λογοτεχνία. Υπήρξε ικανότατος πολιτικός, αλλά και φυσιολάτρης με μια συλλογή που ξεπερνούσε τα 14,000 ορυκτά και μέταλλα.

Στις 22 Μαρτίου του 1832, σε ηλικία 83 ετών, ο Γιόχαν Γκαίτε αφήνει την τελευταία του πνοή στο σπίτι του στη Βαϊμάρη της Γερμανίας από καρδιακή ανεπάρκεια. Τα τελευταία του λόγια φημολογείται πως ήταν «Περισσότερο φως!», απευθυνόμενος σε έναν υπηρέτη να ανοίξει τις κουρτίνες την ίδια στιγμή που ο ίδιος έψαχνε αόρατες επιστολές στον αέρα.  “Mehr Licht!”.

 

 

Ακολουθούν μερικά αποφθέγματα του μεγάλου συγγραφέα:

“Δεν υπάρχει τίποτε πιο τρομακτικό από τη φαντασία χωρίς γούστο.”

“Η αγάπη δεν κατακτά, καλλιεργεί· και αυτό είναι κάτι περισσότερο.”

“Όπου υπάρχει πολύ φως η σκιά είναι εντονότερη.”

“Ό,τι είναι ο νους και η καρδιά για τον άνθρωπο είναι και η Ελλάδα για την οικουμένη.”

“Το ταλέντο ωριμάζει μες στη σιγή, ο χαρακτήρας ατσαλώνει μες στις θύελλες της ζωής.”

“Ο έξυπνος άνθρωπος αλλάζει γνώμη. Ο ηλίθιος ποτέ”. 

Johann Wolfgang von Goethe (28/8/1749-22/3/1832)

 

Έπεται αφιέρωμα στο μοναδικό, μεγαλειώδες έργο του Γκαίτε, Φάουστ.