Η Γέννηση του “Δόκτωρ Τζέκιλ και Κύριος Χάιντ”

“Στη ζωή, το θέμα δεν είναι να κρατάς καλά χαρτιά, αλλά να παίζεις καλά ένα άσχημο φύλλο.”

Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον (1850-1894)

Ο Σκωτσέζος μυθιστοριογράφος Ρόμπερτ Λούις Μπάλφουρ Στίβενσον, γεννήθηκε σαν σήμερα 13 Νοεμβρίου του 1850, συγκαταλέγεται στους 26 πιο μεταφρασμένους συγγραφείς στον κόσμο, ενώ η ζωή του υπήρξε δύσκολη καθώς ήταν από παιδι φιλάσθενος. Ανάμεσα στα έργα του συγκαταλέγεται η ιστορία του γνωστότερου  (ερμηνευτικά διπολικού), εγκληματικού χαρακτήρα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, που ενέπνευσε πλήθος θεατρικών αλλα κυρίως κινηματογραφικών αποδόσεων.

Η Παράξενη Υπόθεση του Δόκτωρ Τζέκιλ και του Κύριου Χάιντ (The Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde) ή αλλιώς Δόκτωρ Τζέκιλ και κύριος Χάιντ (Dr. Jekyll and Mr. Hyde). Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1886 στο Λονδίνο, ενώ αφορμή για τη γέννηση του βιβλίου υπήρξε ένα όνειρο του συγγραφέα. Συγκεκριμένα κατά τη σύζυγο του Φάννυ Όσμπορν, ήταν εφιάλτης. Ο Στίβενσον ήταν για πολύ καιρό γοητευμένος με τις διχασμένες προσωπικότητες, αλλά δεν μπορούσε να καταλάβεις πώς να γράψει γι’ αυτές. Μια νύχτα είδε ένα όνειρο για τον Δρ Τζέκιλ και τον κύριο Χάιντ. “Τις πρώτες πρωινές ώρες… ξύπνησα από τις κραυγές τρόμου του Λούις”,είχε δηλώσει η σύζυγός του. “Σκεπτόμενη ότι έβλεπε εφιάλτη, τον ξύπνησα. Μου είπε θυμωμένα, ‘Γιατί με ξύπνησες; Ονειρευόμουν μια τέλεια ιστορία τρόμου’”.

Ο Στίβενσον ήταν άρρωστος με φυματίωση όταν έγραψε την περίφημη ιστορία. Πρόσφατα είχε υποστεί αιμορραγία στους πνεύμονες και είχε ο γιατρός του είπε να ξεκουραστεί και να αποφεύγει τους ενθουσιασμούς. Ωστόσο, αυτό δεν τον εμπόδισε από το να γράψει το προσχέδιο των 30.000 λέξεων κάπου μεταξύ τριών και έξι ημερών και στη συνέχεια ένα δεύτερο, σε άλλες τρεις ημέρες! Το πρώτο χειρόγραφο καταστράφηκε από τον ίδιο (αν και υπάρχουν πηγές που θέλουν τη γυναίκα του να το καίει), το δεύτερο, το οποίο και κυκλοφόρησε πούλησε 40.000 αντίγραφα μέσα σε έξι μήνες και σύντομα υπήρχαν πάνω από 250.000 πειρατικά αντίγραφα στη Βόρεια Αμερική. Ο κόσμος έπιασε το ηθικό μήνυμα της ιστορίας. Έγραψαν γι’ αυτό σε θρησκευτικές εφημερίδες και οι κήρυκες κήρυτταν γι’ αυτό σε εκκλησίες. Μέσα σε ένα χρόνο, υπήρξε μια παράσταση βασισμένη στο βιβλίο και σύντομα υπήρχαν παραγωγές στη Σκωτία και τις ΗΠΑ. Ήταν το πιο επιτυχημένο μυθιστόρημα του Στίβενσον.

Πλοκή του βιβλίου

Ο Κύριος Άτερσον, ο δικηγόρος, μαθαίνει από τον εξάδερφό του, τον κο Ένφιλντ, πως ένας απεχθής άντρας με το όνομα Χάιντ έχει πληγώσει ένα μικρό κοριτσάκι. Ο Άτερσον ξέρει πως ο Χάιντ είναι ο μοναδικός κληρονόμος του πελάτη και φίλου του δόκτορ Τζέκιλ.

Ο Άτερσον αρχίζει να παρατηρεί παράξενα φαινόμενα μεταξύ των Τζέκιλ και Χάιντ, που ποτέ δεν τους βλέπει μαζί: ο Κύριος Χάιντ μπαινοβγαίνει στο σπίτι του Τζέκιλ, είναι ένοχος για το φόνο του μέλους του κοινοβούλιου Σερ Ντάνβερς, και επίσης, φαίνεται να είναι δεμένος μαζί με τον Τζέκιλ στον ξαφνικό θάνατο του δόκτορ Λάνιον, ενός φίλου του δόκτορ Τζέκιλ.

Ο γιατρός κλειδώνεται στο εργαστήριό του και στέλνει τους υπηρέτες του σε αναζήτηση ενός φάρμακου. Ο Άτερσον ειδοποιείται από τον μπάτλερ του γιατρού, και οι δύο μπαίνουν μετά βίας στο εργαστήριο. Εκεί βρίσκουν τον Χάιντ, που έχει αυτοκτονήσει, και ένα γράμμα από τον δόκτωρ Τζέκιλ, που αποκαλύπτει πως ο Χάιντ και εκείνος ήταν ο ίδιος άνθρωπος: O δόκτωρ Τζέκιλ είχε κάνει ένα πείραμα πάνω του με ένα φάρμακο που υποτίθεται πως θα χώριζε το καλό και το κακό από τον άνθρωπο. Το πείραμα πήγε στραβά, και ο γιατρός μεταμορφώθηκε στον κακό εαυτό του, τον Χάιντ.

Κινηματογραφικές μεταφορές

Δρ Τζέκιλ και κύριος Χάιντ, (Dr Jekyll and Mr Hyde), 1920. Σκηνοθεσία: Άντολφ Ζούκορ, πρωταγωνιστεί ο Τζων Μπάρυμορ ως Δρ. Τζέκιλ/ κ. Χάιντ. Από τις ωραιότερες ταινίες του ασπρόμαυρου, βωβού κινηματογράφου

Δρ. Τζέκιλ και Μίστερ Χάιντ (ταινία 1931), (Dr Jekyll and Mr Hyde), 1931. Σκηνοθεσία: Ρούμπεν Μαμούλιαν. Πρωταγωνιστεί ο Φρέντρικ Μαρτς ως Δρ. Τζέκιλ/ Μίστερ Χάιντ. Η ταινία χάρισε το όσκαρ πρώτου ανδρικού ρόλου στον πρωταγωνιστή.

Δρ. Τζέκιλ και Μίστερ Χάιντ (ταινία 1941), (Dr Jekyll and Mr Hyde), 1941. Ριμέικ του Δόκτωρ Τζέκιλ και Μίστερ Χάιντ. Σκηνοθεσία: Βίκτωρ Φλέμινγκ, πρωταγωνιστεί ο Σπένσερ Τρέισι ως Δρ. Τζέκιλ/ Μίστερ Χάιντ και η εκπληκτική Ίνγκριντ Μπέργκμαν ως Άιβη Πίτερσον. Το στούντιο αρχικά ήθελε τον Ρόμπερτ Ντόνατ ως Τζέκιλ/Χάιντ

Dr. Jekyll and Mr. Hyde (2003) του  Maurice Phillips με τους  John Hannah, David Warner, Gerard Horan 

Strange Case of Dr. Jekyll and Mr. Hyde (2017), με τους Gianni Capaldi, Shaun Paul Piccinino στους ρόλους του δόκτωρ Τζέκιλ και Μιστερ Χάιντ. Ταινία με 16 βραβεύσεις σε διάφορα φεστιβάλ.

Ο Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον Robert Louis Balfour Stevenson ήταν Σκοτσέζος μυθιστοριογράφος, ποιητής και δοκιμιογράφος που γεννήθηκε στο Εδιμβούργο το 1850 και πέθανε στις 3 του Δεκέμβρη του 1894 στη νήσο Σαμόα. Τα πιο διάσημα έργα του είναι η νουβέλλα Δόκτωρ Τζέκιλ και Κύριος Χάιντ (The Strange Case of Dr. Jekyll and Mr. Hyde) και το μυθιστόρημα Το νησί των θησαυρών (Treasure Island). Άλλα έργα του είναι Η Απαγωγή, (Kidnapped, 1886), Ο Άρχοντας του Μπάλαντρε (The Master of Ballantre, 1889) και Κατριόνα, (Catriona, 1893, γνωστό και ως David Balfour).Σπούδασε Νομικά, αλλά πολύ σύντομα εγκατέλειψε την επιστήμη του, για να αφοσιωθεί στη δημοσιογραφία και τη λογοτεχνία. Πραγματοποίησε πολλά ταξίδια και κατέληξε στη Σαμόα, όπου πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Στο διάστημα αυτό κατέγραψε τις ταξιδιωτικές του εντυπώσεις. Όταν πέθανε, πομπή ιθαγενών συνόδευσε τη σορό του μέχρι την κορυφή ενός απόκρημνου βουνού όπου και τάφηκε σύμφωνα με την τελευταία του επιθυμία. Στην ταφόπλακα, του χάραξαν τον επιτάφιο που έγραψε ο ίδιος ο Στίβενσον:

“Κάτω απ’ τον πλατύ, τον έναστρο ουρανό
σκάψετε μνήμα κι άστε να ξεκουραστών.
Χαρούμενα όπως έζησα
έτσι πεθαίνω με χαρά.
Στο μνήμα να χαράξετε θέλω τα λίγα λόγια αυτά:
Κείτεται εδώ όπου τόσο λαχταρούσε
για νάβρη μιαν ημέρα τη θανή.
Και βρήκε σπίτι ο ναύτης, ο ταξιδευτής
Σπίτι ο κυνηγός και των βουνών ο εραστής.”

Υπήρξε πολυγραφότατος. Οι ιστορίες και οι χαρακτήρες που έπλασε, όπως ο πειρατής με το ξύλινο πόδι και τον παπαγάλο, τον έκαναν ιδιαίτερα αγαπητό στους πολυπληθείς αναγνώστες του, σε όλο τον κόσμο.