T.Σ.Έλιοτ “Η ποίηση δεν είναι η απελευθέρωση των αισθημάτων, αλλά η δραπέτευση από τα αισθήματα.”

 “Η ποίηση δεν είναι η απελευθέρωση των αισθημάτων, αλλά η δραπέτευση από τα αισθήματα. Δεν είναι η έκφραση της προσωπικότητας αλλά η δραπέτευση από την προσωπικότητα. Αλλά θα πρέπει κανείς να έχει αισθήματα και προσωπικότητα για να θέλει να δραπετεύσει από αυτά”

 Τ.Σ. Έλιοτ

Ash Wednesday, Τετάρτη των Τεφρών (1930) (το τέλος του ποιήματος)

Ελληνική απόδοση Κλείτος Κύρου

Μέρος 6

"Κι η χαμένη καρδιά σκληραίνει και αγάλλεται
Με τη χαμένη πασχαλιά καὶ τις χαμένες πελαγίσιες φωνές
Και τ’ αδύναμο πνεύμα επείγεται να εξεγερθεί
Για τη λυγισμένη χρυσόβεργα και τη χαμένη πελαγίσια οσμή
Επείγεται να επανακτήσει
Το κρώξιμο του ορτυκιού και το βροχοπούλι που γυροβολά
Και το τυφλό το μάτι δημιουργεί
Τα άδεια σχήματα ανάμεσα στις φιλντισένιες πύλες
Και οσμή ανανεώνει την αρμυρή γεύση της αμμουδερής γης
   
Ιδού ο καιρός εντάσεως ανάμεσα θάνατο και γέννα
ο τόπος μοναξιάς που διασταυρώνονται τρία όνειρα
Ανάμεσα σε γαλάζια βράχια
Αλλ’ όταν ξεμακρύνουν οι φωνές που σείστηκαν απ’ τα σμιλάγκια 
Τότε άς σειστεί τ’ άλλο σμιλάγκι κι άς αποκριθεί.
     
Ευλογημένη αδερφή, άγια μητέρα, πνεύμα της πηγής, πνεύμα του κήπου,
Ανέξου μας  να μην εμπαίζουμε τον εαυτό μας με απάτη
Δίδαξέ μας να φροντίζουμε και να μην φροντίζουμε
Δίδαξέ μας να μένουμε ήρεμοι
Έστω κι ανάμεσα σ’ αυτά τα βράχια,
Η ειρήνη μας στο θέλημά Του 
Έστω κι άν ανάμεσα σ’ αυτά τα βράχια
Αδελφή, Μητέρα
Και πνεύμα του ποταμού, πνεύμα της θάλασσας,
Ανέξου με να μην αποχωριστώ 
   
Κι άς φτάσει η κραυγή μου επί Σέ"

Part VI

"And the lost heart stiffens and rejoices
In the lost lilac and the lost sea voices
And the weak spirit quickens to rebel
For the bent golden-rod and the lost sea smell
Quickens to recover
The cry of quail and the whirling plover
And the blind eye creates
The empty forms between the ivory gates
And smell renews the salt savour of the sandy earth

This is the time of tension between dying and birth
The place of solitude where three dreams cross
Between blue rocks
But when the voices shaken from the yew-tree  drift away
Let the other yew be shaken and reply. 

Blessed sister, holy mother, spirit of the fountain, spirit of the garden,
Suffer us not to mock ourselves with falsehood
Teach us to care and not to care
Teach us to sit still
Even among these rocks,
Our peace in His will 
And even among these rocks
Sister, mother
And spirit of the river, spirit of the sea,
Suffer me not to be separated 

And let my cry come unto Thee" 

Λίγα λόγια για τον ποιητή

O Τόμας Στερνς Έλιοτ γεννήθηκε στον Άγιο Λουδοβίκο του Μισούρι, στις ΗΠΑ, σαν σήμερα 26 Σεπτεμβρίου του 1888, από πουριτανή, αριστοκρατική οικογένεια, διαπρεπών επιστημόνων και ανατράφηκε με τις αρχές του παππού του που ήταν θεολόγος. Σπούδασε στην Ακαδημία Σμιθ της Μασαχουσέτης, βραβεύτηκε με χρυσό μετάλιο στα λατινικά από την Milton Academy. Σπούδασε τέσσερις γλώσσες: ελληνικά, λατινικά, γαλλικά, γερμανικά και συνάμα μεσαιωνική ιστορία, συγκριτική φιλολογία και ιστορία νεώτερης φιλοσοφίας. Παρακολούθησε επίσης μαθήματα φιλοσοφίας στο Χάρβαρντ από τον Μπ. Ράσελ, το 1914 καθώς και σανσκριτική και νεώτερη ινδική φιλοσοφία. Ανάμεσα στα πιο γνωστά έργα του ανήκουν το Ερωτικό τραγούδι του Τζ. Προύφροκ (1915), η Έρημη Χώρα (1922), τα Τέσσερα κουαρτέτα (1943) καθώς και το θεατρικό έργο Φονικό στην Εκκλησιά (1935).

Ο Έλιοτ ήταν ένας από τους κύριους εκφραστές του κινήματος του μοντερνισμού. Υπήρξε επίσης μία από τις μεγαλύτερες επιρροές για τον μεγάλο Έλληνα ποιητή Γιώργο Σεφέρη, ο οποίος έγραψε για αυτόν : “Είπανε εναντίον του πως αφήνει τον αναγνώστη μέσα στη στεγνή, στέρφα και άνυδρη Έρημη Χώρα, μόνο, χωρίς ελπίδα σωτηρίας. Αυτό θα ήταν αλήθεια αν ο Έλιοτ δεν είχε δημιουργήσει ποίηση. Και η ποίηση όσο απελπισμένη κι αν είναι, μας σώζει πάντα, με κάποιον τρόπο, από την ταραχή των παθών”. 

Tον Οκτώβριο του 1964, κατέρρευσε στο σπίτι του και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο σε βαθύ κώμα και παράλυτος από την αριστερή πλευρά. Πέθανε τελικά στις 4 Ιανουαρίου 1965 από εμφύσημα. Είχε δώσει εντολή να αποτεφρωθεί η σορός του και τον Απρίλιο η τέφρα του μεταφέρθηκε στην εκκλησία του Αγίου Μιχαήλ στο Ιστ Κόκερ, χωριό από το οποίο κατάγονταν οι πρόγονοί του.

“Έχω δει τη στιγμή του μεγαλείου μου να τρεμοσβήνει,
Και έχω δει τον αιώνιο Υπηρέτη να μου κρατάει το παλτό υπομειδιώντας.
Με δυο λόγια, έχω φοβηθεί.”

Πηγές: Βικιπαιδεία, gnomikologikon.gr